بلاترتيب ٻول
هيٺ ڪجهه سنڌي ٻول (لفظ) ڏيجن ٿا جيڪي بلاترتيب آهن. انهن ۾ گول ڏنگي ( ) ۾ ڏنل لفظ متبادل ٻول آهن.
لفظن جو ذخيرو (ووڪبلري)
[ترميميو]- شُڀ (سُٺو، مبارڪ)
- اشڀ (خراب)
- وکر
- دشا (طرف)، دشائون(طرفَ)
- پرڪرتي (قدرت، نيچر)
- سرشٽي (ڪائنات)
- گرهه (سَيارو)
- گرهه (مانيءَ جو ٽُڪر) ڳڀو
- سِيارو (مندَ)
- ڏيکُ (نظارو، مظاهرو، مظهر)
- ڌرتي، ڀومي
- پورڻماسي جي رات
- پورن يا پورڻ چنڊر جو اُڀرڻ
- اُڀُ (اُفق)
- اولهه (مغرب) ، اوڀر (مشرق) ، ڏکڻ (جنوب)، اُتر (شمال)
- ننڍو کنڊ (بر صغير)
- اڳوڻو (سابقه، سابقا)،
- اَجهو، گهر، مڪان، جهوپڙي، منههُ، چئونرو، ڇَنَ، لانڍي (اوطاق)، بيٺڪ
- ٻيلا (بن)
- مور (نر)، ڊيل (مادي، مور جي زال)
- سُڳنڌ، سرهاڻ (خوشبو)
- لڳ ڀڳ، اٽڪل (اندازن)
- مُنڍ (شروعات)، سِرو،
- پاڻ مُرادو _ پاڻمُرادو، پاڻيهي (ازخود، خودڪار)
- سرڳ (جنت)، نرڳ (جهنم)
- ونش، نسل، ڪٽنب، ڪَل يا ڪُل، آڪهه، خاندان، گهراڻو (جمع، گهراڻا، ڪٽنبَ)
- مڙسالو، همراهه، ماڻهو
- اڻپورو (نامڪمل)، ڪچو،
- پورو (مڪمل، ڪامل)
- پَڪ ٿيل (تصديق ٿيل)
- ٻار، ٻالڪ، ٻُڍو، ٻُڍڙو، پوڙهو
- ننڍپڻ، ٻالڪ پڻ، ٻالڪپڻ، ٻاروتڻ
- ٻاهريون (خارجي)
- اندريون (داخلي)
- پرڏيهي معاملا (خارجي معاملات)
- در، دري، چائنٺ، ٻُنڀو (ٻونڀو)
- گهڙڻ (داخل ٿيڻ)
- گهِڙو (داخل ٿيو)
- گَهڙَو (دِلو)، گهڙا منجي (دِلا يا مَٽ رکڻ جي بينچ)
- هيڪل ، اڪيلو، ڇَڙو (تنها)
- وياڪل (ويڳاڻو)
- ڪٺور (سخت، پَڪو، پٿر جهڙو پَڪو)
- برهمانڊ
- لِڪل (اڻ ويڪت)
- ڪال، سمو (وقت)
- ماٺ، چُپ (خاموش)
- ڊَپُ، ڊڄ، ڊڄڻو، ڀُوڪُ
- پَڪ ڏيارڻ (خاطري ڪرائڻ)
- وس (قابو)
- وَسَ ۾ ڪرڻ (قابو ڪرڻ)
- سَهڻ (برداشت ڪرڻ)
- سهَپَ (برداشت)
- لڳل، رُڌل (مَحو)
- پاپ، ڏوهه، گناهه، پاپي
- نشپاپ (بي گناهه)
- بدران، بجاءِ
- اگر، جيڪڏهن، مگر، پر
- چُونڊ (انتخاب، منتخب)
- چُونڊون (انتخابات، اليڪشن)
- ڍَل، اوڳاڙي، (ٽيڪس، محصول)
- سار لهڻ، پرگهور لهڻ
ڪجھ اردو، فارسي، عربي لفظن جا سنڌي متبادل لفظ
[ترميميو]- تلاوت =پاٺ*
- عبادت=پوڄا*
- قابل پرستش =پوڄا جي لائق، پوڄڻ جوڳو*
- اعليٰ=اُتم، مٿاھون، مٿي، پرم*
- رحم و ڪرم =ٻاجھ ۽ دَيا*
- رحم=ٻاجھ*
- سپرد=سمرپت*
- ڪامل=پورڻ*
- براہ راست=سڌوسنئون، سنئون، سڌو*
- غير براہ راست= اَڻ سڌوسنئون، اَڻ سڌو*
- فھم=سمجھ، پَروڙ، چيتنا*
- قديم= آڳاٽو، اوائلي، پراچين*
- ھميشہ= سدا، سدائين*
- خوشي=سرھائي*
- خوش =سَرھو، آنند*
- عاجز= وينمر*
- عاجزي= نمرتا*
- عظمت= مھانتا، مھيما*
- عظيم= وڏو، مھان*
- والدين= ماءُ پيءُ، ماتا پِتا*
- خالص= نج، شُڌ*
- روح= آتما*
- روح الاعظم =پرماتما*
- طاقت= سَگھ، شڪتي*
- طاقتور= سَگھارو، شڪتيوان*
- لاشخصي، غير شخصي= نراڪار، نراڪاري*
- شخصي= آڪار*
- وسيع= ڪُشادو*
- واضع= چِٽو، پَڌرو*
- ادب= ساھتي، ساھتيہ*
- ناظم= سنڀاليندڙ*
- حمل= گرڀ، پيٽ سان*
- حاملہ= گرڀوتي، پيٽ سان*
- خوبصورت=سھڻو، سُندر*
- خوبصورتي=سُندرتا، سُونھن*
- مذاق=مشڪري*
- ڪائنات=برھمانڊ، سرشٽي
- قدرت=پرڪرتي
- فطرت=پرڪرتي
- قدرتي=پراڪرتڪ
- عمر=ڄمار، اوسٿا
- بچپن=ننڍپڻ، ٻالڪپڻ
- ڀاڀي=ڀاڄائي
- خالا=ماسي (نوٽ: اردو وارا ماسي ڪم واري مائي کي سڏيندا آھن، پر سنڌي ۾ ماءُ جي ڀيڻ کي ماسي سڏبو آھي)
- پيغام=نياپو، سنيھو، سنديش
- استاد =استاد، گرؤ
- خاموش=ماٺ، چُپِ، شانت، سانت
- امن=شانتي
- ترقی =وڪاس
- عنصر=تتوَ
- نچوڙ=تَٽ
- عمل=ڪرم، ڪم
- ردعمل=ڦَلُ
- مجموعي=اسٿول
- لطيف=سوڪشم، سَنھڙو
- عورت=ناري، استري، مائي، زائفان
- عالم=گياني، ودوان
- علم=گيان
- سائنس=وگيان
- سائنسدان=وگياني
- محافظ=رڪشڪ
- تحفظ=رڪشا
- حفاظت=سُرڪشا
- محفوظ=سانڍڻ، سانڍيل، سرڪشت
- آباواجداد=ابا ڏاڏا
- نقصان=ھاڃو
- نقصانڪار=ھاڃيڪار
- خطرناڪ=جوکائتو،
- خطرو=جوکم، جوکو
- بھادر=جوڌو، يڌ وير، وير، سورھيہ
- جنگجو=ويڙھاڪ
- موسيقي=راڳ، راڳ رانگ
- موسيقار=راڳي
- گلوڪار=ڳائڻو
- گلوڪارہ=ڳائڻي
- فن ڪار=ڪلاڪار
- رقص=ناچ
- رقاصہ=ناچڻي، ناچو
- تسڪين=ترپت، ترپتي، آنند
- حواس=اندريون
- بالا=مٿي، مٿيون
- ذيل=ھيٺ
- مندرجہ بالا=مٿي ڏنل، مٿي، مٿيون
- مندرجہ ذيل=ھيٺ، ھيٺيون، ھيٺ ڏنل
- گستاخ=اڍنگو، بي ڍنگو
- سبقت=اڳڀرو، اڳڀرائي
- دعا=استوتي
- بدعا=شِراپ
- سلام=پرڻام، نمسڪار، نمشڪار
- استقبال=آجيان، سواڳت، سواگت، ڀليڪار
- استقباليہ=آجياڻو
- ادب=ساھتي، ساھتيہ، ساھتيا
ٻول (لفظ) ۽ انھن جا #سنڌي متبادل
[ترميميو]- انا =اھنڪار
- حيثيت=پَد، درجو، رتبو، مرتبو
- عزت=مانُ، سنمان
- بي عزت=اَپمان
- تسڪين=تُرپتي
- حواس=اِندريون
- تسڪينِ حواس=اندريہ ترپتي
- بالاتر =مٿي، مٿاھون، اُتم
- طاقت=سَگھ، شڪتي
- طاقتور=سَگھارو، شڪتيوان
- قدرت=پرڪرتي
- ڪائنات=برھمانڊ، سرشٽي
- عاجز=ونمر
- عاجزي=نمرتا
- جھالت=اگيانتا، اگيان
- علم=گيان، وديا
- سائنس=وگيان
- سائنسدان=وگياني
- عالم=وگياني
- روحانيت=اڌياتمڪتا
- روحاني=اڌياتمڪ، دويہ
- ابدي= نتيہ، دائمي، سدائين
- مھربان=ڪرپالو، ٻاجھارو
- مھرباني=ڪرپا
- حصو=ڀاڱو، انش
- صورت=روپ
- نسل=ونش، پيڙھي، پوئينئر
- عظمت=مھما، مھانتا
- عظيم=وڏو، مھان
- قياس=ڪلپنا، ويچار
- ذھني قياس=مانسڪ ويچار
- خيال=سوچ ويچار، ڪلپنا
- مادي (ماديت) پرست=ڀوتڪ وادي
- لاشخصيت پرست=نراڪار وادي
- مادي=ڀوتڪ
- جانباز=سورھيہ، يوڌا، جوڌو
- نيارو، نرالو، وِرلي، وِرلو
- (انوکہ، شاذ)
- شاگرد، شش، شيشہ
- گُرو (استاد)
- مھا، وڏو، مھان
- پرش، ماڻھو
- مھاپرش وڏو ماڻھو يا عالم
- مھاتما وڏي آتما
- پناھ، شرڻ
- چنتن، ذڪر
- ڪيرتن، ڀڄن، ڳائڻ (ڀڳوان جي نالي کي ڳائڻ)
- سنڪيرتن (گڏجي ڳائڻ) ٻين ساٿين سان گڏجي ڀڳوان جي واکاڻ يا ساراھ ۾ ڀڄن يا گيت ڳائڻ.
- ڪيرتن ماڻھو اڪيلو يا اڪيلائپ ۾ ڪندو آھي جڏھن تہ ھو ٻين ماڻھن يا ھمراھن سان گڏجي ڀڳوان جو ڀڄن ڳائين اھو سنڪيرتن سڏبو آھي.
- سنيھو (پيغام)،
- سنديش، نياپو
- سماچار (خبر، خبرون)
- سُوچنا (ڳُجھي يا لڪيل خبر)
- کيچري (ڏائڻ جيڪا ٽاري جي ڏار تي چڙهي پاڻ کي هڪ هنڌ کان ٻئي هنڌ اُڏاري کڻي وڃي سگهي)
- ڏائڻ وارو هنر يا ڪارو علم (وچ ڪرافٽ)
- راڪشس، راڪشسڻ، راڪاس، ڏائڻُ، ڏائڻ
- هيانءُ ڏاريندڙ، ڀيانڪ، لڱ ڪانڊاريندڙ
- گنڀيرتا (سنجيدگي)
- ڳنڀير يا گنڀير
- جوکم، خطرو
- ڏورانهن، ڏورانهون (دوُر دراز)
- ڀوائتو (خوفناڪ)
- وئراڳ، تياڳ
لفظن جو ذخيرو (ووڪبلري)
[ترميميو]- شُڀ (سُٺو، مبارڪ)
- اشڀ (خراب)
- وکر
- دشا (طرف)، دشائون(طرفَ)
- پرڪرتي (قدرت، نيچر)
- سرشٽي (ڪائنات)
- گرهه (سَيارو)
- گرهه (مانيءَ جو ٽُڪر) ڳڀو
- سِيارو (مندَ)
- ڏيکُ (نظارو، مظاهرو، مظهر)
- ڌرتي، ڀومي
- پورڻماسي جي رات
- پورن يا پورڻ چنڊر جو اُڀرڻ
- اُڀُ (اُفق)
- اولهه (مغرب) ، اوڀر (مشرق) ، ڏکڻ (جنوب)، اُتر (شمال)
- ننڍو کنڊ (بر صغير)
- اڳوڻو (سابقه، سابقا)،
- اَجهو، گهر، مڪان، جهوپڙي، منههُ، چئونرو، ڇَنَ، لانڍي (اوطاق)، بيٺڪ
- ٻيلا (بن)
- مور (نر)، ڊيل (مادي، مور جي زال)
- سُڳنڌ، سرهاڻ (خوشبو)
- لڳ ڀڳ، اٽڪل (اندازن)
- مُنڍ (شروعات)، سِرو،
- پاڻ مُرادو _ پاڻمُرادو، پاڻيهي (ازخود، خودڪار)
- سرڳ (جنت)، نرڳ (جهنم)
- ونش، نسل، ڪٽنب، ڪَل يا ڪُل، آڪهه، خاندان، گهراڻو (جمع، گهراڻا، ڪٽنبَ)
- مڙسالو، همراهه، ماڻهو
- اڻپورو (نامڪمل)، ڪچو،
- پورو (مڪمل، ڪامل)
- پَڪ ٿيل (تصديق ٿيل)
- ٻار، ٻالڪ، ٻُڍو، ٻُڍڙو، پوڙهو
- ننڍپڻ، ٻالڪ پڻ، ٻالڪپڻ، ٻاروتڻ
- ٻاهريون (خارجي)
- اندريون (داخلي)
- پرڏيهي معاملا (خارجي معاملات)
- در، دري، چائنٺ، ٻُنڀو (ٻونڀو)
- گهڙڻ (داخل ٿيڻ)
- گهِڙو (داخل ٿيو)
- گَهڙَو (دِلو)، گهڙا منجي (دِلا يا مَٽ رکڻ جي بينچ)
- هيڪل ، اڪيلو، ڇَڙو (تنها)
- وياڪل (ويڳاڻو)
- ڪٺور (سخت، پَڪو، پٿر جهڙو پَڪو)
- برهمانڊ
- لِڪل (اڻ ويڪت)
- ڪال، سمو (وقت)
- ماٺ، چُپ (خاموش)
- ڊَپُ، ڊڄ، ڊڄڻو، ڀُوڪُ
- پَڪ ڏيارڻ (خاطري ڪرائڻ)
- وس (قابو)
- وَسَ ۾ ڪرڻ (قابو ڪرڻ)
- سَهڻ (برداشت ڪرڻ)
- سهَپَ (برداشت)
- لڳل، رُڌل (مَحو)
- پاپ، ڏوهه، گناهه، پاپي
- نشپاپ (بي گناهه)
- بدران، بجاءِ
- اگر، جيڪڏهن، مگر، پر
- چُونڊ (انتخاب، منتخب)
- چُونڊون (انتخابات، اليڪشن)
- ڍَل، اوڳاڙي، (ٽيڪس، محصول)
- سار لهڻ، پرگهور لهڻ
- سرير، شرير (جسم)
- ڪَڪِ تنگ
- ڀاڳ وارو خوشنصيب
- ناس تباه، ختم
- وڏو وزير وزير اعليٰ
- راڄڌاني گاديءَ جو هنڌ، دارالحڪومت
- سُڌ خبر
- سڌسماءُ
- سماچار
- رَٿ (گهوڙن سان لاڳاپيل رسو يا رَٿ)
- رَٿ هڪلڻ
- سڀيتا، تهذيب، ثقافت
- ماٿري، ويلي
- پرڻو، شادي، وهانءُ، تِٿ، ڀَتُ، مڱڻي، ڪُنوار، گهوٽ، سهرو، سس، سالي، سالو، نڻان، ڀاڄآئي
- ڀيڻ ، ڀيڻوئي، ستاوڙو، ونواهه،
- سڀاڳ، نڀاڳ، اڀاڳ، سڀاڳو، نڀاڳو، اڀاڳو
- تال، ڌُن،
- سُر،
- مورک،
- رچنا (تخليق)
- مهورت (افتتاح)
- ورسي، (سالگرهه)
- اوسر، پيڙهه، بنياد، بڻياد
- منع، جهلَ، روڪ، بندش
- سپنو (خواب)
- پٽاندڙ، يا پٽاندر، مطابق
- لاڙو (رجحان)
- ماڻڻ (حاصل ڪرڻ)، ماڻيل (حاصل ٿيل)
- مانسڪ
- گرڀ (حمل)،
- گرڀوتي، پيٽ سان ٿيڻ
- ڦٽڪار (لعنت)
- وستار، روپ
- سٽاءُ (پروگرام، فھرست)
- َآشا (آش، آس)
- سُرھو (خوش)
- سُرھائي (خوشي)
- سوڀ (ڪاميابي)
- سوڀارو (ڪامياب)
- سڀاءُ، ڀاؤَ
- آڌار (بنياد)
- ٻَڌل (مشتمل)
- شيوا/سيوا (خدمت)
- سنھيو (پيغام)
- اڀياس (مطالعو)
- سھائتا (مدد)
- پڌرنامو (اعلان)
- سَوِلو(آسان)
- نڀائڻ (ادا ڪرڻ)
- ڌڻي (مالڪ)
- وڻندڙ (پرڪشش)
- ڏھيسر “ اشتقاق ڏھ+سِرَُ ڏھن سرن وارو، بھادر، سورھيا، مھان، وڏو
ماسڪ لاءِ سنڌي ٻولَ (لفظ)
[ترميميو]ڪھڙا ٿي سگھن ٿا.
- ڇُڳو
- ٻوٿاڙو
- اَڪَنُ ڇَڪَن
- کيچَل
- پينچل
- ڪوٺ، سَڏ، دعوت، ڪانڍ، نيتو
- نيِنڊ، ڪوٺ، نوتو، نوترو، ڪانڍ، ڌامو
- نِمنترڻ، آمنترڻ، سڏ، نيوتو، دعوت
- Foster sister کيريتي ڀيڻ اھا ڀيڻ جيڪا ڪنھن جي سڳي ماءُ پيءُ جي ڄڻيل نہ ھجي پر ھنج ورتل ھجي جنھن سان گڏ ٻاروتڻ ۾ ھڪ ئي ماءُ جو کير پيتو ھجي تنھن کي کيريتي ڀيڻ يا فوسٽر سسٽر سڏبو آ،اھڙي طرح Foster brother کيريتو ڀاءُ
لاڳاپيل ٻول
[ترميميو]- ڏُڌ، ڌئونرو، مَھي، مکڻ، لَسي، کير، نِھرو، ڇاڻي، پَروڻ، پُرڻُ
- چُلھ، چُلھو، رَڌِڻو، ديڳڙي، ديڳڙو، پاٽِ، ٿالھُ، ويلڻ، ويلڻو، ٿاڦو، دانگي، تَئو، مانڱر، ٿانوَ، وٽو، وٽي، پنڊي، چئونري
- ڪُھاڙي، ڪُھاڙو، ڏاٽرو (ڏاٽو)، ڪوڏر، ڪوڏارو
- ڍڳو، ڍڳي، ڳئون، گابو، گابي، ڏاندُ
- وَڇ، وڇير، وڇيرو، مِينھِن، سانھُ
سھيڙيندڙ: *جوڳي اسد راڄپر #ج_ا_ر*